الم محلی از اعراب ندارد یا خبر یا مفول به
لا نفی جنس اله اسم لای نفی جنس مبنی بر فتح در محلّ نصب چون اسم لا یعنی اله مضاف و شبه مضاف نیست
مصدّقاً اسم فاعل از صدّق رباعی وزنه آن مفعّل بضم میم و کسر عین است
آنچیزى که کلمه « الّا » آنرا استثناء مى‌نماید در صورتیکه در کلام تام باشد منصوب است و بعد از نفى یا شبه نفى انتخاب کن .......
ما استثنت الّا مع تمام ینتصب |
و بعد نفى أو کنفى انتخب
|
إتّباع ما اتّصل و انصب ما انقطع |
و عن تمیم فیه إبدال وقع |
و بعد از نفى یا شبه نفى تابع آوردن مستثنائى که متّصل است انتخاب شده و آنچه منقطع است نصب بده ولى از قبیله تمیم در آن ابدال واقع شده است.
استثناء عبارتست از اخراج نمودن بکلمه « الّا » یا یکى از نظائر آن از شیئ متعدّد، اعمّ از آنکه اخراج حقیقتا بوده یا حکما باشد.
الاستثناء التام:
ما کان فیه المستثنى منه مذکورًا
آنچه را که الّا در کلام تامّ استثناء مى‌کند منصوب است.
اقسام مستثنى
مستثنا داراى هشت قسم است:
1- مستثناى متّصل.
2- مستثناى منفصل (منقطع).
3- مستثناى تامّ.
4- مستثناى مفرّغ.
5- مستثناى موجب.
6- مستثناى غیر موجب.
7- مستثناى مقدّم.
8- مستثناى مؤخّر.
ما استثنت إلا مع تمام ینتصب ... ...................................
"نحو: {فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِیلًا} [البقرة: 249] فما قبل "إلا" وهو "شربوا" کلام تام؛ لأن المستثنى منه مذکور، وهو الواو فی "شربوا"، وموجب لأنه لم یتقدم علیه نفی ولا شبهه، وما بعد "إلا" وهو "قلیلا" واجب النصب على الاستثناء، ولا یجوز رفعه إلا بتأویل
عمل انِ را برای لای نفی جنس بیاور زیرا هر دو برای تأکید می آیند ولی یکی برای تأکید اثباتی و یکی برای تأکید نفی ای می آید.
«لا» الّتی لنفی الجنس
عمل إنّ اجعل للا فی نکرة |
مفردة جاءتک أو مکرّره
س : ماذا تعمل لا النافیة للجنس؟ وما شرط عملها؟ اذکر ذلک ، مع مثال مستوف للشروط. ج : لا النافیة للجنس تعمل عمل إن تنصب الاسم وترفع الخبر بشرط اجتماع أربعة أمور : الأول : أن یکون اسمها وخبرها نکرتین. الثانی : أن یکون اسمها متصلا بها. الثالث : أن یکون مقدما على خبرها [١]. الرابع : ألا یدخل علیها حرف جر [٢]. مثال المستوفیة للشروط : لا رجل حاضر [٣]. |
- ۰۲/۱۱/۲۷